Spiral, rahim içine yerleştirilen bir doğum kontrol yöntemidir. Küçük bir T şeklinde metal veya plastikten yapılmıştır. Rahmin iç yüzeyine yerleştirilerek gebelik oluşmasını engeller. Spiral doğum kontrol yöntemleri arasında uzun süreli bir çözüm olarak kullanılabilir.
Spiralın ana işlevi, gebelik oluşumunu engellemektir. Spiralın diğer bir işlevi ise adet kanamalarını azaltmak veya düzenlemektir. Spiral, hormonal veya hormonsuz olarak mevcuttur. Hormonal spiral, progesteron hormonu salgılayarak rahim ağzının mukusunu kalınlaştırır ve sperm hareketini engeller. Hormonsuz spiral ise bakteri oluşumunu engelleyerek rahim içindeki asit-baz dengesini değiştirerek gebeliği önler.
Spiral Çeşitleri
Spiral çeşitleri, kullanım amaçlarına ve malzeme yapılarına göre farklılık gösterir. Hormonal ve hormonsuz olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Hormonal spiral, içinde hormon barındıran plastik ya da bakırdan yapılmıştır ve gebeliği önleyici etkisi ile adet düzenleyici özellikleri bulunur. Hormonsuz spiral ise bakırdan yapılmış olup gebeliği önleyici etkisi dışında adet kanamasını arttıran bir etkiye sahiptir.
| Spiral Türü | Malzeme | Kullanım Süresi | Özellikleri |
|---|---|---|---|
| Mirena | Plastik | 5 yıl | Hormonal, adet düzenleyici |
| Kyleena | Plastik | 5 yıl | Hormonal, adet düzenleyici |
| Liletta | Plastik | 6 yıl | Hormonal, adet düzenleyici |
| Skyla | Plastik | 3 yıl | Hormonal, adet düzenleyici |
| Paragard | Bakır | 10 yıl | Hormonsuz, adet kanamasını arttırıcı |
Spiral türü seçimi kişisel ihtiyaçlara göre değişebilir ve doktor önerisi ile belirlenmelidir.
Spiral Takma ve Çıkarma işlemi
Spiral takma işlemi, bir doktor tarafından yapılmaktadır ve genellikle adetin ilk gününde gerçekleştirilir. Spiral takmadan önce, doktor muayene yaparak rahmin hazır olup olmadığını belirler ve kişinin genel sağlık durumunu değerlendirir. Spiral takılması sırasında kişide hafif kramp hissi olabilir.
Spiralin çıkarılması işlemi de bir doktor tarafından yapılmalıdır. Spiral çıkarma işlemi sırasında kişide hafif kramp hissedilebilir. Spiral çıkarıldıktan sonra, kişi hemen hamile kalabilir.
- Spiral takma ve çıkarma işlemleri sırasında sterilizasyona dikkat edilmelidir.
- Spiral takıldıktan sonra ilk aylarda düzenli olarak doktor kontrolüne gidilmelidir.
- Eğer spiral takıldıktan sonra aşırı kanama, şiddetli karın ağrısı veya yüksek ateş gibi belirtiler görülürse, doktorla derhal iletişime geçilmelidir.
Spiral Takma İşlemi
Spiral takma işlemi, uzman bir doktor tarafından yapılmalıdır. Öncelikle doktor, rahim ağzının açık veya kapalı olduğunu kontrol eder. Daha sonra özel aletler kullanarak spiral rahim içine yerleştirilir. İşlem sırasında kullanılan aletlerin sterilizasyonu ve hijyeni çok önemlidir. İşlem ağrısızdır ve genellikle 5-10 dakika sürer.
Spiral takıldıktan sonra birkaç gün kanama ve hafif kramplar görülebilir. Bu durum normaldir ancak aşırı kanama, şiddetli kramplar veya yüksek ateş gibi belirtiler varsa doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Spiral takılırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar arasında, kişinin adet dönemi dışında bir zamanda takılmaması, cinsel ilişkiden önce takılmaması ve doğumdan hemen sonraki 6 hafta içinde takılmaması yer alır.
Ayrıca, kişinin rahim içinde başka bir sağlık sorunu varsa spiral takılmaması gerekir. Örneğin, rahimde enfeksiyon veya kanser varsa spiral takılması uygun olmayabilir. Bu nedenle, doktorunuzla tüm sağlık geçmişinizi ve mevcut durumunuzu paylaşmak önemlidir.
Takma İşlemi için Gerekli Adımlar
Spiral takma işlemi için öncelikle hasta rahat bir şekilde pozisyonunu almalıdır. Daha sonra jinekolojik muayene işlemi gibi spekulum yardımıyla rahim ağzı görüntülenerek spiral takılacak olan rahim ağzı özel bir çubuk yardımıyla öne getirilmelidir. Spiral, özel bir alet yardımıyla rahim ağzına yerleştirilir ve spiral iplikleri rahim ağzından dışarı çıkarılır. Son olarak, spiral iplerini dışarıdan kontrol ederek spiral yerinde mi, cımbız yardımıyla spiral iplerini kısaltarak rahatsızlık vermemesi sağlanır.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Spiral takma işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şu şekildedir:
- Spiralin ömrü dolmuş olabilir, son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.
- Spiralin doğru şekilde yerleştirilmesi, doğru pozisyonda takılması gerekir.
- Takılan spiralin konumunun kontrolü için doktora başvurulmalıdır.
- Spiral takıldıktan sonra kanama, kramplar veya enfeksiyon belirtileri oluşursa doktora başvurulmalıdır.
- Spiralin yanlış pozisyonda takılması kanama, ağrı ve adet düzensizliklerine yol açabilir.
Bu nedenlerle, spiral takma işlemi mutlaka bir doktor tarafından yapılmalı veya takip edilmelidir. Ayrıca, spiralin kullanım süresi boyunca düzenli olarak doktor kontrolleri yapılmalı ve olası yan etkileri düşük tutmak için tavsiye edilen doğum kontrol yöntemleri konusunda bilgi sahibi olunmalıdır.
Spiral Çıkarma İşlemi
Spiral çıkarma işlemi, doğum kontrolünde kullanılan rahim içi aracı çıkarmak için yapılır. Bu işlem genellikle doktor ofisinde yapılır. Spiralın çıkartılması, takılması kadar basit bir işlemdir ve genellikle ağrısızdır. Spiral çıkarmadan önce, doktor öncelikle spiralın doğru yerde olduğundan emin olacaktır.
Spiralin çıkarılması, rahmi açık ve spiralın kendisini tutacak vajinal spekulum yardımıyla yapılır. Ardından doktor, spiralın tellerini cımbız kullanarak tutar ve yavaşça çıkarır. Spiral çıkarıldıktan sonra, doktor rahmi ve pelvis bölgesini muayene ederek bir enfeksiyon belirtisi olup olmadığını kontrol eder.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta, spiralın herhangi bir işlem yapmadan önce çıkarılması gerektiğidir. Spiral çıkarılmadan önce alternatif doğum kontrol yöntemleri hakkında doktorla konuşulması önerilir.
Spiral Kullanımının Yararları ve Zararları
Spiral (rahim içi araç), doğum kontrol yöntemleri arasında en popüler olanlardan biridir. Spiral kullanımının birçok avantajı olduğu gibi dezavantajları da bulunmaktadır.
- Spiralin doğum kontrol etkinliği oldukça yüksektir ve yanlış kullanım riski düşüktür.
- Uzun süreli koruma sağlar ve gebelik planlaması için avantajlıdır.
- Kullanımı kolaydır ve uzman bir doktor tarafından takıldığında minimum yan etkisi vardır.
- Kendine has bir koruma sağladığından, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada etkili bir yöntemdir.
- Spiral kullanıcıları arasında ağrı, kramp ve menstrüel kanamalarda artış gibi yan etkiler görülebilir.
- Uygulama sırasında enfeksiyon riski ve rahimde delinme (çok nadir olsa da) riski vardır.
- Özellikle başka bir çocuk sahibi olmayan kadınlarda, rahimde olası bir enfeksiyon veya hamilelik riskinde, acilen çıkarılması gerekebilir.
- Bazen spiralin yerinden kayması ve etkinliğinin azalması veya kaybolması mümkün olabilir.
Kullanmadan önce doğru bir şekilde değerlendirilerek, doğru seçimle birlikte, spiral kullanımı etkili bir doğum kontrol yöntemi olabilir. Ancak herhangi bir yan etki veya şikayet durumunda, mutlaka doktorunuza danışmanız önerilir.
Avantajları
Spiral kullanımının birçok avantajı bulunmaktadır. Bunlar arasında:
- Etkinlik: Spiral, gebelik önlemede oldukça etkilidir ve iyi takıldığı sürece yüzde 99’a kadar yüksek bir koruma sağlar.
- Uzun süreli kullanım: Spiral, doğum kontrolü yöntemleri arasında uzun süreli kullanım sağlayan bir yöntemdir ve takıldıktan sonra 3 ila 10 yıl boyunca koruma sağlayabilir.
- Sağlık: Spiral kullanımı, yumurtlama işlemini etkilemeden gebelik oluşumunu engeller, bu da hormon dozlarına bağlı yan etkileri azaltabilir.
- Ayrıcalıklı kullanım: Spiral kullanımı, doğum kontrol yöntemi seçenekleri arasında kadınlara daha fazla seçenek ve ayrıcalık sunar.
Dezavantajları
Spiral kullanımının dezavantajları arasında en sık görüleni, adet kanamalarının miktarını ve süresini artırmasıdır. Ayrıca, bazı kadınlarda ağrılı adet kanamalarına neden olabilir. Spiral, rahimde oluşabilecek enfeksiyon riskini de artırabilir ve nadir durumlarda rahim içinde perforasyona neden olabilir. Bazı kadınlar da spiral kullanımı sırasında cinsel ilişki sırasında ağrı ve rahatsızlık hissedebilirler. Bu nedenle, spiral kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir.
Spiral Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Spiral kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar ve öneriler vardır. İlk olarak, spiralın koruma süresi ve tarihleri not edilmelidir. Ayrıca, spiral takıldıktan sonra ilk birkaç ay içinde ağrılı adetten şikayet edilebilir. Bu durum normaldir, ancak şiddetli ağrı ya da düzensiz kanama varsa doktora danışılmalıdır.
Bunun yanı sıra, cinsel ilişki sırasında spiralın hissedilmemesi için doğru pozisyon seçilmelidir. Ayrıca, spiral kullanılırken tampon kullanımından kaçınılmalıdır. Tampon, rahim ağzını tahriş edebilir ve spiralın yerini değiştirebilir.
Spiral kullanımında takip edilmesi gereken bir diğer önemli nokta da düzenli doktor kontrolleridir. Spiral takıldıktan sonra doktor ziyaretleri düzenli olarak yapılmalı ve spiralın yerinde olduğu kontrol edilmelidir. Ayrıca, spiral kullanımı sırasında belirtilen semptomlar varsa derhal doktor ile iletişime geçilmelidir.
Doktor Kontrolleri
Herhangi bir doğum kontrol yönteminde olduğu gibi, spiral kullanımı sırasında da düzenli doktor kontrolleri çok önemlidir. Spiral takıldıktan sonra ilk kontroller 4-6 hafta sonra yapılmalıdır. Bu kontrollerde spiral doğru yerleşmiş mi, herhangi bir enfeksiyon veya rahatsızlık belirtisi var mı gibi konular incelenir. Daha sonraki kontroller ise her 6 ayda bir yapılabilir. Bunun yanı sıra, herhangi bir aşırı kanama, ağrı veya diğer anormal durumlar hissedildiği anda doktora danışmak gerekir.
İlaç Kullanımı
Spiral kullanımı sırasında ilaç kullanımı da önemlidir. Bazı ilaçlar, spiralın etkisini azaltabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir. Bu nedenle, spiral kullanırken doktorunuza hangi ilaçları kullandığınızı bildirin ve doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın. Ayrıca, antibiyotiklerin spiralın etkisini azaltabileceğini unutmayın.
Spiral kullanırken düzenli olarak ilaç kullanmak gerekebilir. Bu ilaçlar düzenli olarak doktor kontrolünde ve reçete ile alınmalıdır. Aksi takdirde, ilaçların yan etkileri olabilir ve spiralın etkisini azaltabilirler.
- Doktorunuz tarafından önerilmeyen herhangi bir ilaç, spiralin etkisini azaltabileceği için kullanılmamalıdır.
- Spiralı takmadan önce doktorunuza aldığınız tüm ilaçları bildirin.
- Spiral kullanırken yeni bir ilaç almadan önce, doktorunuza danışın.
- Adet döngüsü boyunca kullanılan ağrı kesiciler, spiralin etkisini azaltabilir, bu nedenle doktorunuza danışmadan kullanmayın.
İlaç kullanımı konusunda herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuza danışın.
Spiral Kullanımına Son Verme
Spiral kullanımına son verme süreçleri, birçok kadın için önemlidir. Spiral çıkarma işlemi, genellikle doktorun ofisinde gerçekleştirilir. Spiralın çıkarılması, diğer doğum kontrol yöntemlerine geçmek için atılan bir adım olabilir.
Spiral kullanımına son vermeden önce doktorunuzla konuşmanız özellikle önemlidir. Spiral kullanımını sonlandırmak için diğer doğum kontrol yöntemleri hakkında doktorunuza danışın.
Doğum kontrol yöntemi olarak bir alternatif seçmek, spiral çıkarma işleminden sonra hemen gerçekleştirilmelidir. Doktorun önerdiği yeni doğum kontrol yöntemi, spiral çıkarma işleminden sonraki ilişkilere karşı koruma sağlayabilir.
Spiral çıkarma işlemi, doktorun ofisinde yapılmalıdır. İşlem sırasında herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissedilirse, hemen doktorunuza başvurun.
Spiral çıkarma işleminden sonra, regl döngüsü normal olarak devam eder. Ancak, bazı kadınlarda spiral çıkarıldıktan sonraki ilk birkaç ayda düzensiz bir regl döngüsü yaşanabilir.
Spiral çıkarma işlemi sonrası, doktor kontrolleri yapılmalıdır. Bu kontroller, kadın sağlığı açısından önemlidir. Aynı zamanda, doğru doğum kontrol yönteminin seçilmesine yardımcı olabilir.
Spiral kullanımına son verilmesi, yeni doğum kontrol yöntemleri seçmek için iyi bir fırsattır. Doğru seçim yapmak, cinsel sağlığınız ve genel sağlığınız açısından önemlidir.
Spiral Çıkarma İşlemi
Spiral çıkarmak için öncelikle doktorunuza başvurmanız gerekmektedir. Doktorunuza danışarak spiralın çıkarma işlemini kendiniz de yapabilirsiniz.
Spiral çıkarma işlemi, takma işlemine göre daha basit ve hızlıdır. Spiralın çıkarılması işlemi, özel muayene aletleri ile yapılır.
Çıkarma işlemi sırasında ağrı yaşanabilir. Ancak çoğu zaman çıkarma işlemi ağrısız ve süratli şekilde tamamlanır.
Doğru teknikler kullanarak spiralın çıkarılması oldukça önemlidir. Bu nedenle doktorunuza danışarak profesyonel yardım almanız önerilir.
Doğum Kontrolü Yöntemleri
Spiral kullanımına son verdikten sonra, doğum kontrolünde birçok alternatif yöntem bulunmaktadır. Bunlar arasında hormonlu ve hormonsuz doğum kontrol hapları, doğum kontrol implantları, doğum kontrol enjeksiyonları, doğum kontrol yüzükleri ve doğum kontrol bariyerleri gibi seçenekler yer almaktadır.
Hormonlu doğum kontrol yöntemleri, kadın hormonlarından türetilen östrojen ve progesteron gibi hormonlar içerir. Hormonsuz doğum kontrol yöntemleri ise genellikle bakırdan yapılmış olan bariyerlerdir.
Doğum kontrol implantları, kolda küçük bir cihazdır ve 3 ila 5 yıl arası süre boyunca koruma sağlar. Doğum kontrol yüzükleri, vajina içine yerleştirilir ve 3 hafta boyunca kullanılır. Doğum kontrol enjeksiyonları, 2 veya 3 ayda bir uygulanabilir ve doğum kontrol hapları gibi hormonal etkiye sahiptir.
Bariyer yöntemleri, örneğin doğum kontrol bariyerleri (diyafram, kondom), gebeliği engelleyen fiziksel bariyerlerdir ve her cinsel ilişkiye önceden yerleştirilmelidirler. Doğum kontrol yöntemlerinin arasından kadının tercihine ve ihtiyaçlarına göre uygun olanı seçilir.